Legionella to bakteria, która może wywołać chorobę Legionellozę – ciężką postać ostrego zapalenia płuc. Zarażenie występuje poprzez wdychanie aerozolu z instalacji wodnych w budynkach. Warunkami sprzyjającymi rozwojowi bakterii Legionella Pneumophila są temperatury wody od 20 do 50 °C i źródło pokarmu, w szczególności substancje biologiczne (biofilm) lub osady takie jak rdza, czy kamień́ kotłowy.
Bakteria Legionella stanowi śmiertelne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi.
Zakażenie pałeczkami Legionella ma charakter inhalacyjny, to znaczy następuje poprzez wdychanie aerozolu powietrza z wodą zawierającą odpowiednią liczbę komórek.
Bakterie Legionella mogą doprowadzić to wywołania chorób takich jak:
W środowisku naturalnym bakteria Legionella może występować w wodach śródlądowych i morskich, a przede wszystkim w strefach przybrzeżnych, mikroflorze rzek, jezior i wód gruntowych.
Ponadto bakteria Legionella rozmnaża się i żyje w tzw. biofilmie, czyli w błonie biologicznej utworzonej z wielokomórkowej struktury bakterii i komórek innych organizmów (pierwotniaków, grzybów czy glonów). Biofilm obecny jest m.in. w instalacjach wodnych (na ścianach rur i zbiorników z wodą).
Potencjalnymi źródłami zagrożenia mogą być następujące instalacje:
Bakterię Legionella można usunąć stosując jedną z wybranych metod dezynfekcji:
W celu ograniczenia ryzyka wystąpienia bakterii Legionella warto uwzględnić następujące kwestie:
Należy pamiętać, że skuteczne zwalczanie bakterii Legionella jest zależne od jej likwidacji wraz z biofilmem, w którym się rozwija. Tylko w ten sposób otrzymujemy gwarancję jej usunięcia.
Najskuteczniejszym sposobem na zwalczenie biofilmu jest sposób dezynfekcji wody w wyniku elektrolizy jonami miedzi i srebra, gdzie naładowane dodatnio jony przenikają do biofilmu zabijając żyjące w nim mikroorganizmy.
Sprawa zagrożenia Legionellą znalazła swoje regulacje prawne w kilku przepisach i ustawach obowiązujących obecnie w naszym kraju.
Legioneloza znajduje się na liście chorób zakaźnych obowiązkowo rejestrowanych od 31.10.2001 r. na mocy ustawy Ministra Zdrowia o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 26, poz. 1384).
Problem zagrożenia został również zauważony przez Ministerstwo Infrastruktury, które w rozporządzeniu z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zmianami) w §120 umieściło zapis „Instalacja ciepłej wody powinna zapewnić uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C, przy czym instalacja ta powinna umożliwiać przeprowadzenie jej okresowej dezynfekcji termicznej przy temperaturze wody nie niższej niż 70°C”.Przepis ten dotyczy budynków nowoprojektowanych.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, istnieje obowiązek wykonywania badań ciepłej wody w budynkach zamieszkania zbiorowego oraz zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej w kierunku bakterii z rodzaju Legionella.
Od dnia 1 stycznia 2008 r. natomiast istnieje obowiązek wykonywania badań wody pod kątem obecności bakterii z rodzaju Legionella w budynkach zamieszkania zbiorowego, zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej, punktach czerpalnych wody wykorzystywanej w produkcji lub obrocie żywnością, punktach czerpalnych wody wykorzystywanej do działalności handlowej itd.
Właściciele lub operatorzy instalacji wodnych w budynkach publicznych i mieszkalnych ponoszą pełną odpowiedzialność za jakość wody w punktach jej czerpania.
Uwaga! Każda substancja jako produkt biobójczy, stosowana w celu dezynfekcji wody, w tym zwalczania bakterii legionella, musi znaleźć się na wykazie produktów biobójczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.